Тораңғы: өңдеудің дәстүрлі әдістері, экоортадағы киелілігі

Аңдатпа

«Populus section Turanga» ағашының «Populus diversiolia», «Populus pruinosа» түрлерінің қазақ жерінде таралу ареалын екіге бөлуге болады: оңтүстік-шығыс және шығыста Балқаш-Алакөл ойысында Жетісудың Ақтау алқабында, Бақанас, Жаркент, Алтынемел, Зайсанда, Мойынқұмда; оңтүстік және оңтүстік-батыста Сырдария өзенінің орта және төменгі ағыстары бойындағы құмды өлкеде, Солтүстік Қызылқұмда.

Тораңғы «экологияны тазарту», «құм тоқтату», «табиғат ескерткіші» ретінде жергілікті халық үшін экологиялық қызмет көрсетеді, әрі өзі өсетін жерде орналасқан тұрғындардың өмірінің ажырамас бөлігі саналады. Қазақ халқы  тораңғы ағашын тұрмыста пайдаланудың ерекше халықтық білім мен дүниетаным жүйесін қалыптастыруы «адам мен табиғат» арасындағы байланыс, табиғатты тану білімінің ерекшелігі. Тораңғы діңінен түрлі  тұрмыстық, шаруашылық бұйымдар, су көлігі – қайық жасаумен қатар, сәулеттік өнер құрылысына да қолданған. Тораңғының «Қызыл кітапқа» енуімен байланысты оны шабуға тиым салынған.